اهمیت تدریس عملی و اقدامات پژوهش محور در مدارس

نمونه های مختلفی از اقدامات پژوهشی مانند درس پژوهی در رابطه با فرهنگیان موجود است اما آنچه اهمیت دارد اینکه ما بعد از شناخت اهمیت اینگونه فعالیت ها بتوانیم آنها را به مرحله اجرا درآوریم.قبل از صحبت از مقاله در مورد درس پژوهی بهتر است شما عزیزان را با ویژگی های درس پژوهی آشنا نماییم.

ویژگی های درس پژوهی

1-مبنای درس پژوهی یک الگوی بهسازی مستمر و بلند مدت است.

2-درس پژوهی بطور مداوم بر یادگیری دانش آموزان متمرکز است.

3-درس پژوهی نوعی همکاری گروهی و مشارکتی است.

4-درس پژوهی بر بهبود ذ مستقیم آموزش با توجه به شرایط تاکید دارد. درس پژوهی تلاش می کندمعلمان را در فرایند تدریس به تفکر(تامل)برنامه ریزی(طراحی درس)،اجرا،مشاهده فعال،باز خورد،باز اندیشی،یادگیری گروهی، گفت و گو، تبادل نظر و تجربه ترغیب کند.

هدفهای درس پژوهی

در این مقاله در مورد درس پژوهی این نکته را خاطر نشان می کنیم که هیث کوک(2010)معتقد است که هدف درس پژوهی بهبود فرایند طراحی درس ،بررسی و نوآوری در راهبردهای آموزشی ،ارزیابی نتایج و بازخورد دادن به نظام وارزیابی تفکر]یادگیری[دانش آموزان می باشد، که همگی ازجمله صلاحیت های حرفه ای معلمان است.بطورخلاصه سربین وکپ(2006) هدف های درس پژوهی را در موارد زیر خلاصه کرده اند:

-درک بهتر چگونگی یادگیری دانش آموزان از آنچه معلم تدریس می کند. -خلق نتایج کاربردی و قابل استفاده برای معلمان دیگر در همان موضوع درسی -بهبود و اصلاح تدریس از طریق پژوهش مشارکتی و نظام مند.

پژوهش در عمل

پژوهش در عمل یا اقدام پژوهی نوع دیگری از فعالیت های عملی فرهنگیان است . ایجاد یک دانش آموزشگری بر اساس آنچه معلمان از بحث کردن با یکدیگر بدست می آورند.در اقدام پژوهی معلمان بیش ازاینکه مبانی نظری یادگیری رابیاموزند،مهارت های کاربردی مربوط به فرایندآموزش ویادگیری ارزیابی روش های تدریس وخودارزیابی فعالیت های آموزشی رامی آموزند.اقدام پژوهی معلمان در کلاس درس درواقع اثربخش ترین نوع پژوهش درحین عمل است ودر بهبود کیفیت آموزش و پرورش مدرسه و پرورش حرفه ای معلمان تاثیر سازنده ای دارد.در این الگو فرایند تغییر وتحول و بهبودوبهسازی عمل تدریس ازکف کلاس درس شروع می شود، معلمان با همکاران (همتایان)خود به بازاندیشی عمل تدریس می پردازند،از هم یادمی گیرند و به یادگیری دانش آموزان توجه دارند.

یکی از راههای بهره گیری معلمان از پرورش حرفه ای خود،شیوه ی اقدام پژوهی است،که در آن شرکت موثر در تصمیم گیری ومشارکت فعال معلمان درعمل دو پایه ی اساسی پژوهش به حساب می آید و در پرورش حرفه ای معلمان نقشی به سزا ایفا می کند.این تجربیات را می توانند همچنین از طریق مطالعه مقاله در مورد اقدام پژوهی نیز کسب نمایند.در ژاپن شیوه ای که به عنوان پژوهش مشارکتی معلمان در کلاس درس در همه ی مدارس اجرا می شود از جمله روش های موثری است که مسئولیت پرورش حرفه ای معلمان را بیشتر به خود آنها واگذار می کند ، این روش آزادی عمل برای تصمیم گیری و واگذاری مسئولیت های بیش تر به معلمان را برای طراحی ، اجرا و ارزیابی فعالیت های آموزشی(پرورشی) توصیه می کندو از این طریق پرورش حرفه ای معلمان را در قالب بهبود فرایند آموزش و یادگیری و سرانجام بالا بردن کیفیت فعالیت های آموزشی (پرورشی) مدارس، به ویژه تدریس متبلور می سازد.

گزارش مستند معلمان برای ارائه

گزارش تخصصی معلمان مشتمل بر سه مرحله ی طراحی ،اجرا و ارزیابی است.به این معنا که معلمان در مرحله ی اول در گزارش تخصصی به تفکر و طراحی موضوعی مشخص می پردازند و سپس در مرحله ی بعد آنرا دریکی از کلاس های درس اجرامی کنند در نهایت نیزبه ارزیابی آن می پردازند.و تاثیرات و نتایج آنرا مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند .آنچه بیش از همه در سراسر این فرایند جلب توجه می کند مشارکتی بودن فعالیت ها در مراحل مختلف طراحی اجرا و ارزیابی است. نیازهای لازم برای اجرای موثر گزارش تخصصی با مشارکت فعال همه ی عناصرآموزش اینگونه معرفی می گردد.

1-تاکید بر آموزش نه آموزگار(معلمی نه معلم)

2-احساس نیاز به چالش کشیدن گذشته برای نوآوری در آینده

3-تاکید بر فهم درست این نکته ی مهم که گزارش تخصصی بیشتر فرایند گراست تا نتیجه گرا

4-تمهید وفاق ذهنی برای فعالیت مشارکتی اثر بخش و درون زا

5-تنظیم متناسب آرمان و عمل در مناسبات اجتماعی مدرسه

6-آمادگی برای حرکت از آموزش به یادگیری و تاکید بر یادگیرنده

7-اهمیت دادن به دانش حرفه ای و بومی آموزش

ابتدا معلمان درباره ی جزئیات موضوع هایی که به عنوان برنامه های پرورشی حرفه ای معلمان مورد نظر قرار گرفته است به بحث می پردازند.آنگاه راهکارهای عملی لازم برای اجرای آنرا بررسی و موضوع های مشخص تری را طراحی می کنند.معلم انتخاب شده برای اجرا،طرح درس مذکور را درکلاس خود تدریس می کندوبقیه ی معلمان گروه به مشاهده ی فعال و هدف دار در کلاس درس می پردازند .برای مثال یکی ازفعالیت های آموزشی کلاس را بادستگاههای صوتی وتصویری ضبط می کندودیگر برفرایند آموزشی ویادگیری توجه ویژه دارد ، یکی از معلمان مشاهده ی خود را بر تعامل میان معلم و دانش آموز متمرکز می سازد، دیگری ارتباط میان خود دانش آموزان را زیر نظر می گیرد.یکی ازمعلمان رفتارآموزشی دانش آموزان کم علاقه یاکند درمسائل ریاضی را مشاهده وگزارش می کند ودیگری مشاهده ی خود را بر رفتار آموزشی دانش آموزان علاقه مند به مسائل ریاضی و فعالیت آنها در گروه های کوچک یادگیری در کلاس درس متمرکز می کند ]نکته مهم، تمرکز بر یادگیری دانش آموزان است .اهمیت ثبت مکالمات کلیدی و پیاده سازی آنها به روی کاغذ، یادگرفتن معلمان است.

منبع : بانک فایل پژوهشی معلمان